اخلاق وسیاست
•
| ||
|
مقاله «رابطه اخلاق و سیاست از منظر قرآن» به قلم مرتضی محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و محمد بروجردی، در مجموعه مقالات همایش ملی «قرآن و عترت و نوآوری‌های بشری» منتشر شد. به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، رویکرد اصلی نویسنده در این مقاله بر این مبنا است که از منظر قرآن کریم میان اخلاق و سیاست رابطه تعاملی و ساختاری برقرار است، تعاملی که به معنای تأثر متقابل است. بر همین این اساس می‌توان ادعا کرد که میان اخلاق و سیاست قرآنی رابطه تداولی وجود دارد که تداول به معنای تأثیر و تأثر متزاید و فزاینده است. نویسنده معتقد است در بیان قرآن، اخلاق سیرت سیاست و سیاست، صورت اخلاق است و نظام هنجاری نمود هنجارهاست، همچنین اخلاق نظام زیرساختی و درون ساختی و سیاست نظام روساختی و برون ساختی جامعه محسوب می‌شود. نگارنده در این مقاله می‌آورد: «اخلاق به عنوان منش و گرایش، ناشی از بینش و نگرش، متناسب و بر اساس آن معطوف به کنش و روش سیاسی بوده و در مقابل سیاست به عنوان روش و کنش برآمده از اخلاق، نظام هنجاری و تحصل عینی و عملی آن است». وی بر این باور است، اخلاق و سیاست رابطه تعاملی وثیقی در قرآن کریم دارند و از آن‌جا که در عصر حاضر و با توجه به موج عظیمی که انقلاب اسلامی در جهان و نظام بین‌الملل ایجاد کرده است، بیش از گذشته نیاز به درک معارف قرآنی در زمینه‌های مختلف از جمله اخلاق و سیاست احساس می‌شود. با توجه به آن‌که فهم اندیشه سیاسی و اخلاقی از منظر اسلام بدون تمسک به کلام وحی و اولیای دین امکان‌پذیر نیست و کلام اولیای دین نیز ریشه در قرآن دارد، این محقق به بررسی این رابطه در قرآن پرداخته است. مؤلف این مقاله در بررسی مبانی نظری این مسئله به طرح نظریات مختلف ارائه شده در این زمینه همچون جدایی اخلاق از سیاست، دیدگاه دو سطحی اخلاق و سیاست، تبعیت اخلاق از سیاست و تقدم اخلاق از سیاست می‌پردازد. وی در بیان نمونه‌ای از آیات سیاسی با خمیرمایه اخلاقی به آیاتی که قیام به عدالت و گسترش عدالت را از وظایف پیروان می‌شمارد، اشاره می‌کند. وی پس از شرح برخی آیات مبارک قرآن که ناظر به مسئله عدم پذیرش ظلم و استکبارستیزی است در بخش نتیجه‌گیری این مقاله می‌آورد: «رابطه اخلاق و سیاست در قرآن بیانگر این است که در اخلاق و سیاست قرآنی، استبداد (فرعون) اشرافی‌گری( قوم عاد) استکبار و استضعاف رد می‌شود و سلطه‌گری و سلطه‌پذیری، غرور و برتری طلبی نیز نفی می‌شود». نویسنده معتقد است، در جامعه اسلامی و طبق جهان‌بینی توحیدی و آموزه‌های قرآن کریم اخلاق و سیاست رابطه ناگسستنی در جهت رشد فضایل اخلاقی و کرامات انسانی و سعادت حقیقی دارند و اخلاق حاکم بر سیاست و قدرت سیاسی است و مقدمه برای رسیدن به جامعه‌ای سالم با سیاست الهی است. یادآوری می‌شود، این مقاله در مجموعه مقالات همایش ملی «قرآن و عترت و نوآوری‌های بشری» با عنوان «رابطه اخلاق و سیاست از منظر قرآن» به قلم مرتضی محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و محمد بروجردی به همت حوزه معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی منتشر شده است. |